Προσωρινό κείμενο
ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑ
MANUEL CAMPOS SÁNCHEZ-BORDONA
της 27ης Ιουνίου 2024 (1)
Υπόθεση C‑579/23 P
Cunsorziu di i Salamaghji Corsi – Consortium des Charcutiers Corses,
Charcuterie Fontana,
Costa et fils,
L’Aziana,
Charcuterie Passoni,
Orezza – Charcuterie la Castagniccia,
Salaisons réunies,
Salaisons Joseph Pantaloni,
Antoine Semidei,
L’Atelu Corsu
κατά
Ευρωπαϊκής Επιτροπής
«Αίτηση αναιρέσεως – Γεωργία – Κανονισμός (ΕΕ) 1151/2012 – Προστασία των ονομασιών προέλευσης (ΠΟΠ) και των γεωγραφικών ενδείξεων (ΠΓΕ) – Απόρριψη των αιτήσεων για τις ονομασίες “Jambon sec de l’Île de Beauté”, “Lonzo de l’Île de Beauté” και “Coppa de l’Île de Beauté” – Επιλεξιμότητα των ονομασιών – Υπαινιγμός των προγενέστερων ΠΟΠ “Jambon sec de Corse/Prisuttu”, “Lonzo de Corse/Lonzu” και “Coppa de Corse/Coppa di Corsica” – Έκταση του εκ μέρους της Επιτροπής ελέγχου των αιτήσεων καταχώρισης»
1. Η υπό κρίση αίτηση αναιρέσεως στρέφεται κατά της απόφασης του Γενικού Δικαστηρίου της 12ης Ιουλίου 2023 (2), με την οποία απορρίφθηκε η προσφυγή ακυρώσεως της εκτελεστικής απόφασης (ΕΕ) 2021/1879 (3), σχετικά με την απόρριψη των αιτήσεων καταχώρισης τριών προστατευόμενων γεωγραφικών ενδείξεων (στο εξής: ΠΓΕ).
2. Η Ευρωπαϊκή Ένωση διαθέτει ένα ιδιαίτερα ανεπτυγμένο σύστημα προστασίας των καταχωρισμένων ονομασιών γεωργικών προϊόντων και τροφίμων (4). Το σύστημα αυτό προσφάτως ενισχύθηκε, τροποποιήθηκε και ενοποιήθηκε από τις 13 Μαΐου 2024 με τον κανονισμό (ΕΕ) 2024/1143 (5), ο οποίος θεσπίζει ένα πιο ενοποιημένο καθεστώς σχετικά με τις γεωγραφικές ενδείξεις για τον οίνο, τα αλκοολούχα ποτά και τα γεωργικά προϊόντα και καταργεί τον κανονισμό 1151/2012. Ο νέος κανονισμός 2024/1143 δεν έχει εφαρμογή στην υπό κρίση διαφορά, πλην όμως οι διατάξεις του είναι σχεδόν πανομοιότυπες με εκείνες του κανονισμού 1151/2012 όσον αφορά τα ζητήματα που τίθενται εν προκειμένω.
3. Ο κανονισμός 1151/2012 θεσπίζει κοινό και συγκεντρωτικό σύστημα προστασίας για το σύνολο της Ένωσης, είτε πρόκειται για προστατευόμενες ονομασίες προέλευσης (στο εξής: ΠΟΠ) είτε για ΠΓΕ.
4. Οι αιτήσεις καταχώρισης ΠΓΕ διεκπεραιώνονται μέσω σύνθετης διοικητικής διαδικασίας στην οποία μετέχουν οι εθνικές αρχές και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
5. Μέχρι σήμερα το Δικαστήριο έχει εξετάσει κυρίως διαφορές που αφορούν το «εθνικό» στάδιο της διαδικασίας αυτής. Η υπό κρίση αίτηση αναιρέσεως παρέχει τη δυνατότητα στο Δικαστήριο να εξετάσει κατά πόσον δύναται η Επιτροπή, κατά το «ευρωπαϊκό» στάδιο της διαδικασίας, να απορρίπτει την καταχώριση στο μητρώο (6) ΠΓΕ που έχουν προηγουμένως εγκριθεί από τις γαλλικές αρχές.
I. Το νομικό πλαίσιο: Ο κανονισμός 1151/2012
6. Η αιτιολογική σκέψη 58 μνημονεύει ότι:
«Προκειμένου να διασφαλισθεί ότι οι ονομασίες που καταχωρίζονται ως ονομασίες προέλευσης, γεωγραφικές ενδείξεις και εγγυημένα παραδοσιακά ιδιότυπα προϊόντα πληρούν τους όρους του παρόντος κανονισμού, οι αιτήσεις θα πρέπει να εξετάζονται από τις εθνικές αρχές του ενδιαφερόμενου κράτους μέλους, σύμφωνα με ελάχιστες κοινές διατάξεις που περιλαμβάνουν εθνική διαδικασία ενστάσεων. Η Επιτροπή θα πρέπει κατόπιν να εξετάζει ενδελεχώς τις αιτήσεις ώστε να εξασφαλίζει ότι δεν υπάρχουν πρόδηλα σφάλματα και ότι
έχουν ληφθεί υπόψη η νομοθεσία της Ένωσης και τα συμφέροντα των ενδιαφερομένων που βρίσκονται εκτός του κράτους μέλους στο οποίο υποβάλλεται η αίτηση».
7. Το άρθρο 13 («Προστασία») ορίζει τα εξής:
«1. Οι καταχωρισμένες ονομασίες προστατεύονται από:
[…]
β) κάθε κατάχρηση, απομίμηση ή επίκληση, έστω και αν αναφέρεται η πραγματική προέλευση των προϊόντων ή υπηρεσιών ή εάν η προστατευόμενη ονομασία μεταφράζεται ή συνοδεύεται από εκφράσεις όπως “στυλ”, “τύπος”, “μέθοδος”, “όπως παράγεται στ.”, “απομίμηση” ή άλλες ανάλογες, συμπεριλαμβανομένων των περιπτώσεων στις οποίες τα προϊόντα αυτά χρησιμοποιούνται ως συστατικό·
[…]
3. Τα κράτη μέλη λαμβάνουν τα κατάλληλα διοικητικά και δικαστικά μέτρα ώστε να προλαμβάνεται ή να παύει η κατά την παράγραφο 1 αθέμιτη χρήση προστατευόμενων ονομασιών προέλευσης και γεωγραφικών ενδείξεων προϊόντων που παράγονται ή διατίθενται στην αγορά στο οικείο κράτος μέλος.
[…]»
8. Κατά το άρθρο 49 («Αίτηση καταχώρισης ονομασιών»):
«1. Αιτήσεις καταχώρισης ονομασιών βάσει των συστημάτων ποιότητας του άρθρου 48 υποβάλλονται μόνον από ομάδες οι οποίες ασχολούνται με τα προϊόντα με την ονομασία που πρόκειται να καταχωρισθεί.
[…]
2. Όταν η αίτηση βάσει του συστήματος του τίτλου II αφορά γεωγραφική περιοχή κράτους μέλους ή όταν η αίτηση βάσει του συστήματος του τίτλου III συντάσσεται από ομάδα εγκατεστημένη σε κράτος μέλος, η αίτηση απευθύνεται στις αρχές του εν λόγω κράτους μέλους.
Το κράτος μέλος εξετάζει την αίτηση με τον ενδεδειγμένο τρόπο, προκειμένου να εξακριβώσει εάν είναι αιτιολογημένη και εάν πληροί τους όρους του αντίστοιχου συστήματος.
3. Στο πλαίσιο της εξέτασης που προβλέπεται στην παράγραφο 2 δεύτερο εδάφιο του παρόντος άρθρου, το κράτος μέλος κινεί εθνική διαδικασία ενστάσεων που εξασφαλίζει την επαρκή δημοσιότητα της εν λόγω αίτησης και προβλέπει εύλογο χρονικό διάστημα, κατά τη διάρκεια του οποίου κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο που έχει έννομο συμφέρον και είναι εγκατεστημένο ή διαμένει στην επικράτειά του μπορεί να υποβάλει ένσταση κατά της αίτησης.
Το κράτος μέλος εξετάζει το παραδεκτό των ενστάσεων που παραλαμβάνονται δυνάμει του συστήματος του τίτλου ΙΙ με βάση τα κριτήρια του άρθρου 10 παράγραφος 1 και το παραδεκτό των ενστάσεων που παραλαμβάνονται δυνάμει του συστήματος του τίτλου ΙΙΙ με βάση τα κριτήρια του άρθρου 21 παράγραφος 1.
4. Εάν, μετά την αξιολόγηση των υποβληθεισών ενστάσεων, το κράτος μέλος θεωρεί ότι πληρούνται οι απαιτήσεις του παρόντος κανονισμού, μπορεί να λάβει ευνοϊκή απόφαση και να καταθέσει στην Επιτροπή το φάκελο της αίτησης. Στην περίπτωση αυτή γνωστοποιεί στην Επιτροπή τις παραδεκτές ενστάσεις που έχει λάβει από φυσικό ή νομικό πρόσωπο το οποίο έχει διαθέσει νόμιμα στην αγορά τα συγκεκριμένα προϊόντα, χρησιμοποιώντας τις σχετικές ονομασίες αδιαλείπτως επί πέντε τουλάχιστον έτη πριν από την ημερομηνία της δημοσιοποίησης που προβλέπεται στην παράγραφο 3.
Το κράτος μέλος εξασφαλίζει τη δημοσιοποίηση της ευνοϊκής του απόφασης και τη δυνατότητα προσφυγής κάθε φυσικού ή νομικού προσώπου που έχει σχετικό έννομο συμφέρον.
Το κράτος μέλος εξασφαλίζει τη δημοσιοποίηση της έκδοσης των προδιαγραφών του προϊόντος στην οποία βασίζεται η ευνοϊκή του απόφαση και παρέχει ηλεκτρονική πρόσβαση στις προδιαγραφές αυτές.
Όσον αφορά τις προστατευόμενες ονομασίες προέλευσης και τις προστατευόμενες γεωγραφικές ενδείξεις, το κράτος μέλος διασφαλίζει επίσης την κατάλληλη δημοσίευση της έκδοσης των προδιαγραφών του προϊόντ[ος] στην οποία βασίζεται η απόφαση της Επιτροπής δυνάμει του άρθρου 50 παράγραφος 2.
5. Όταν η αίτηση βάσει του συστήματος του τίτλου II αφορά γεωγραφική περιοχή τρίτης χώρας ή όταν η αίτηση βάσει του συστήματος του τίτλου III συντάσσεται από ομάδα εγκατεστημένη σε τρίτη χώρα, η αίτηση υποβάλλεται στην Επιτροπή, είτε απευθείας είτε μέσω των αρχών της εν λόγω τρίτης χώρας.
[…]»
9. Το άρθρο 50 («Εξέταση από την Επιτροπή και δημοσίευση που επιτρέπει την υποβολή ενστάσεων») προβλέπει τα ακόλουθα:
«1. Η Επιτροπή εξετάζει, με τον ενδεδειγμένο τρόπο, οποιαδήποτε αίτηση λαμβάνει σύμφωνα με το άρθρο 49, προκειμένου να εξακριβώσει εάν είναι αιτιολογημένη και εάν πληροί τους όρους του αντίστοιχου συστήματος. Η εξέταση αυτή δεν θα πρέπει να διαρκεί περισσότερο από έξι μήνες. Σε περίπτωση υπέρβασης της περιόδου αυτής, η Επιτροπή αναφέρει εγγράφως στον αιτούντα τους λόγους της καθυστέρησης.
Η Επιτροπή δημοσιοποιεί, τουλάχιστον ανά μήνα, τον κατάλογο των ονομασιών για τις οποίες έχουν υποβληθεί αιτήσεις καταχώρισης, καθώς και την ημερομηνία υποβολής τους.
[…]»
10. Το άρθρο 52 («Απόφαση σχετικά με την καταχώριση») ορίζει τα εξής:
«1. Όταν η Επιτροπή, βάσει των πληροφοριών που έχει στη διάθεσή της μετά την εξέταση που διενήργησε δυνάμει του άρθρου 50 παράγραφος 1 πρώτο εδάφιο, θεωρεί ότι δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις της καταχώρισης, εκδίδει εκτελεστικές πράξεις με τις οποίες απορρίπτει την αίτηση. Οι εν λόγω εκτελεστικές πράξεις εκδίδονται σύμφωνα με τη διαδικασία εξέτασης του άρθρου 57 παράγραφος 2.
2. Εάν η Επιτροπή δεν παραλάβει καμία κοινοποίηση ένστασης ή καμία παραδεκτή αιτιολογημένη δήλωση ένστασης δυνάμει του άρθρου 51, εκδίδει εκτελεστικές πράξεις, χωρίς να εφαρμόζει τη διαδικασία του άρθρου 57 παράγραφος 2, με τις οποίες καταχωρίζει την ονομασία.
3. Η Επιτροπή, εάν λάβει παραδεκτή αιτιολογημένη δήλωση ένστασης, κατόπιν των κατάλληλων διαβουλεύσεων που αναφέρονται στο άρθρο 51 παράγραφος 3 και λαμβάνοντας υπόψη τα αποτελέσματά τους:
α) είτε, εάν έχει επιτευχθεί συμφωνία, καταχωρίζει την ονομασία μέσω εκτελεστικών πράξεων που εκδίδονται χωρίς να εφαρμόζεται η διαδικασία του άρθρου 57 παράγραφος 2 και, εφόσον απαιτείται, τροποποιεί τα στοιχεία που έχουν δημοσιευθεί δυνάμει του άρθρου 50 παράγραφος 2, με την προϋπόθεση ότι αυτές οι τροποποιήσεις δεν είναι ουσιαστικές· είτε
β) εάν δεν έχει επιτευχθεί συμφωνία, εκδίδει εκτελεστικές πράξεις με τις οποίες αποφασίζει σχετικά με την καταχώριση. Οι εν λόγω εκτελεστικές πράξεις εκδίδονται σύμφωνα με τη διαδικασία εξέτασης του άρθρου 57 παράγραφος 2.
4. Οι πράξεις καταχώρισης και οι αποφάσεις απόρριψης δημοσιεύονται στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης».
II. Το ιστορικό
11. Το ιστορικό της υπόθεσης παρατίθεται στις σκέψεις 4 έως 9 της αναιρεσιβαλλόμενης απόφασης, όπως συνοψίζεται κατωτέρω.
12. Οι ονομασίες «Jambon sec de Corse»/«Jambon sec de Corse – Prisuttu», «Lonzo de Corse»/«Lonzo de Corse – Lonzu» και «Coppa de Corse»/«Coppa de Corse – Coppa di Corsica» καταχωρίσθηκαν ως ΠΟΠ, στις 28 Μαΐου 2014, με τρεις εκτελεστικούς κανονισμούς (7).
13. Τον Δεκέμβριο του 2015 η Consortium des Charcutiers Corses υπέβαλε στις γαλλικές εθνικές αρχές επτά αιτήσεις καταχώρισης ονομασιών ως ΠΓΕ, κατ’ εφαρμογήν του κανονισμού 1151/2012. Οι επτά αιτήσεις αφορούσαν τις ακόλουθες ονομασίες: «Jambon sec de l’Île de Beauté», «Coppa de l’Île de Beauté», «Lonzo de l’Île de Beauté», «Saucisson sec de l’Île de Beauté», «Pancetta de l’Île de Beauté», «Figatelli de l’Île de Beauté» και «Bulagna de l’Île de Beauté».
14. Στις 20 Απριλίου 2018 ο ministre de l’Agriculture et de l’Alimentation (Υπουργός Γεωργίας και Τροφίμων, Γαλλία) και ο ministre de l’Économie et des Finances (Υπουργός Οικονομίας και Οικονομικών, Γαλλία) εξέδωσαν επτά αποφάσεις με τις οποίες εγκρίθηκαν οι αντίστοιχες επτά προδιαγραφές προϊόντος προκειμένου να διαβιβασθούν στην Επιτροπή προς έγκριση.
15. Με δικόγραφα προσφυγής που κατέθεσε στις 27 Ιουνίου 2018 ενώπιον του Conseil d’État (Συμβουλίου της Επικρατείας, Γαλλία), η ένωση η οποία κατέχει (8) τις προδιαγραφές προϊόντος των ΠΟΠ «Jambon sec de Corse – Prisuttu», «Coppa de Corse – Coppa di Corsica» και «Lonzo de Corse – Lonzu» ζήτησε την ακύρωση των υπουργικών αποφάσεων της 20ής Απριλίου 2018 σχετικά με την έγκριση των προδιαγραφών προϊόντος των ονομασιών «Jambon sec de l’Île de Beauté», «Coppa de l’Île de Beauté» και «Lonzo de l’Île de Beauté». Η ένωση αυτή ισχυρίσθηκε, μεταξύ άλλων, ότι ο όρος «Île de Beauté» συνιστούσε απομίμηση ή υπαινιγμό του όρου «Corse» και επομένως προκαλούσε σύγχυση με τις ήδη καταχωρισθείσες ως ΠΟΠ ονομασίες.
16. Στις 17 Αυγούστου 2018 οι επτά αιτήσεις καταχώρισης των επίμαχων ονομασιών των κορσικανικών αλλαντικών ως ΠΓΕ διαβιβάσθηκαν στην Επιτροπή από τις γαλλικές αρχές.
17. Σε ό,τι αφορά τις αιτήσεις καταχώρισης ως ΠΓΕ των ονομασιών «Jambon sec de l’Île de Beauté», «Lonzo de l’Île de Beauté» και «Coppa de l’Île de Beauté», η Επιτροπή απέστειλε στις γαλλικές αρχές δύο επιστολές, στις 12 Φεβρουαρίου 2019 και στις 24 Νοεμβρίου 2020, ζητώντας διευκρινίσεις, ιδίως ως προς το ζήτημα της ενδεχόμενης μη επιλεξιμότητάς τους.
18. Οι εθνικές αρχές απάντησαν ότι θεωρούσαν ότι οι δύο ομάδες προϊόντων (δηλαδή οι καταχωρισμένες ΠΟΠ και οι αιτήσεις προστασίας ως ΠΓΕ) ήταν σαφώς διαφορετικές όσον αφορά τα προϊόντα και ότι οι ονομασίες ήταν, κατά την άποψή τους, επαρκώς διακριτές.
19. Με απόφαση της 19ης Δεκεμβρίου 2019 [σχετικά με την ονομασία «Jambon sec de l’Île de Beauté» (ΠΓΕ)] και δύο αποφάσεις της 13ης Φεβρουαρίου 2020 [σχετικά με τις ονομασίες «Coppa de l’Île de Beauté» (ΠΓΕ) και «Lonzo de l’Île de Beauté» (ΠΓΕ), αντιστοίχως], το Conseil d’État (Συμβούλιο της Επικρατείας) απέρριψε τις τρεις προσφυγές που είχε ασκήσει η ένωση διαχείρισης των ΠΟΠ.
20. Ειδικότερα, το Conseil d’État (Συμβούλιο της Επικρατείας) έκρινε ότι «[…] οι προσφεύγοντες αβασίμως διατείνονται ότι η προσβαλλόμενη υπουργική απόφαση αντιβαίνει στις διατάξεις […] του άρθρου 13, παράγραφος 1, στοιχείο βʹ, του κανονισμού [1151/2012]» [σκέψη 5 των τριών αποφάσεων του Conseil d’État (Συμβουλίου της Επικρατείας)].
21. Αφού εξέτασε τις αιτήσεις καταχώρισης των επτά ονομασιών κορσικανικών αλλαντικών ως ΠΓΕ, η Επιτροπή αρνήθηκε, με την εκτελεστική απόφαση 2021/1879, την καταχώριση τριών εξ αυτών. Αντιθέτως, ενέκρινε τις υπόλοιπες τέσσερις αιτήσεις που είχαν διαβιβάσει οι γαλλικές αρχές (9).
III. Η διαδικασία ενώπιον του Γενικού Δικαστηρίου
22. Στις 20 Ιανουαρίου 2022 η Consortium des Charcutiers Corses και διάφοροι παραγωγοί μέλη της άσκησαν προσφυγή ενώπιον του Γενικού Δικαστηρίου ζητώντας την ακύρωση της επίδικης απόφασης.
23. Στις 12 Ιουλίου 2023 το Γενικό Δικαστήριο απέρριψε την προσφυγή ακυρώσεως και καταδίκασε τους προσφεύγοντες στα δικαστικά έξοδα.
24. Οι προσφεύγοντες είχαν προβάλει δύο λόγους ακυρώσεως: α) υπέρβαση από την Επιτροπή των αρμοδιοτήτων της· και β) επαρκή τεκμηρίωση, εκ μέρους των εθνικών αρχών και του Conseil d’État (Συμβουλίου της Επικρατείας), της συμβατότητας των τριών αιτήσεων καταχώρισης προς τα άρθρα 7 και 13 του κανονισμού 1151/2012.
25. Οι λόγοι για τους οποίους το Γενικό Δικαστήριο απέρριψε την προσφυγή είναι, συνοπτικά, οι εξής:
– Η Επιτροπή, στην οποία εναπόκειται, σύμφωνα με το άρθρο 52, παράγραφος 1, του κανονισμού 1151/2012, να αρνηθεί τη ζητούμενη καταχώριση αν κρίνει ότι δεν πληρούνται οι απαιτούμενες προϋποθέσεις, δεν υποχρεούται να δεχθεί την καταχώριση μιας ονομασίας αν θεωρεί παράνομη τη χρησιμοποίησή της στο εμπόριο.
– Το ζήτημα του υπαινιγμού συνδέεται με την επιλεξιμότητα προς καταχώριση βάσει του άρθρου 7, παράγραφος 1, στοιχείο αʹ, του κανονισμού 1151/2012. H διάταξη αυτή, σε συνδυασμό με το άρθρο 13, παράγραφος 1, στοιχείο βʹ, του ίδιου κανονισμού, αποτελεί έγκυρη νομική βάση για την άρνηση καταχώρισης μιας ονομασίας (10).
– Ακόμη και αν οι εθνικές αρχές θεωρούν, εφόσον διαβίβασαν στην Επιτροπή αίτηση καταχώρισης, ότι η εν λόγω αίτηση πληροί τις προϋποθέσεις του κανονισμού 1151/2012, η Επιτροπή δεν δεσμεύεται από την εκτίμηση των εν λόγω αρχών.
– Η Επιτροπή διαθέτει, όταν καταχωρίζει μια ονομασία ως ΠΟΠ ή ΠΓΕ, αυτοτελές περιθώριο εκτίμησης, καθόσον υποχρεούται να εξακριβώσει, σύμφωνα με το άρθρο 50 του κανονισμού 1151/2012, αν πληρούνται οι προϋποθέσεις καταχώρισης.
– Στην περίπτωση των κορσικανικών ΠΓΕ, η Επιτροπή είχε εξετάσει ενδελεχώς τις αιτήσεις των προσφευγόντων.
– Η Επιτροπή δεν υπερέβη τις αρμοδιότητές της απορρίπτοντας τις αιτήσεις ΠΓΕ που είχαν διαβιβάσει οι γαλλικές αρχές (11). Η Επιτροπή διαθέτει διαφορετικό περιθώριο εκτίμησης ανάλογα με το αν πρόκειται για το πρώτο στάδιο της διαδικασίας (κατά το οποίο συγκεντρώνονται τα έγγραφα τα οποία σχηματίζουν τον φάκελο της αίτησης καταχώρισης που οι εθνικές αρχές θα διαβιβάσουν ενδεχομένως στην Επιτροπή) ή για το δεύτερο στάδιο της διαδικασίας αυτής (κατά το οποίο η ίδια η Επιτροπή εξετάζει την αίτηση αυτή).
– Ενώ στο πρώτο από τα δύο αυτά στάδια η Επιτροπή διαθέτει «περιορισμένο ή και ανύπαρκτο περιθώριο εκτιμήσεως», αυτό δεν ισχύει όσον αφορά την απόφασή της να καταχωρίσει μια ονομασία ως ΠΟΠ ή ως ΠΓΕ υπό το πρίσμα των προϋποθέσεων επιλεξιμότητας που προβλέπονται στο άρθρο 7, παράγραφος 1, στοιχείο αʹ, του κανονισμού 1151/2012, σε συνδυασμό με το άρθρο 13, παράγραφος 1, στοιχείο βʹ, του κανονισμού αυτού. Στην τελευταία αυτή περίπτωση, η Επιτροπή διαθέτει αυτοτελές περιθώριο εκτίμησης.
– Η Επιτροπή ορθώς εκτίμησε ότι οι τρεις απορριφθείσες ΠΓΕ συνιστούν υπαινιγμό των ονομασιών που προστατεύονται από τις προγενέστερες ΠΟΠ για τον λόγο ότι οι όροι «Corse» και «Île de Beauté» είναι συνώνυμοι και αφορούν την ίδια γεωγραφική περιοχή. Η εννοιολογική εγγύτητα των δύο όρων έχει όντως διαπιστωθεί.
IV. Η διαδικασία ενώπιον του Δικαστηρίου
26. Στις 19 Σεπτεμβρίου 2023 η Consortium des Charcutiers Corses και οι παραγωγοί μέλη της άσκησαν την υπό κρίση αναίρεση.
27. Οι αναιρεσείοντες ζητούν από το Δικαστήριο:
– Να αναιρέσει την αναιρεσιβαλλόμενη απόφαση.
– Να ακυρώσει την επίδικη απόφαση.
– Να καταδικάσει την Επιτροπή στα δικαστικά έξοδα της πρωτοβάθμιας και της αναιρετικής διαδικασίας.
28. Η Επιτροπή ζητεί από το Δικαστήριο:
– Να απορρίψει την αίτηση αναιρέσεως.
– Να καταδικάσει τους αναιρεσείοντες στα δικαστικά έξοδα.
29. Προς στήριξη της αίτησης αναιρέσεως, οι αναιρεσείοντες προβάλλουν τέσσερις λόγους αναιρέσεως:
– Παράβαση των άρθρων 7 και 13 του κανονισμού 1151/2012.
– Παράβαση των άρθρων 49, 50 και 52 του κανονισμού 1151/2012.
– Παράβαση του άρθρου 50 του κανονισμού 1151/2012 και παραβίαση της γενικής αρχής της χρηστής διοίκησης.
– Παράβαση των άρθρων 7 και 13 του κανονισμού 1151/2012 και της υποχρέωσης αιτιολόγησης, στο πλαίσιο της εκτίμησης του Γενικού Δικαστηρίου.
30. Από τους τέσσερις αυτούς λόγους αναιρέσεως, το Δικαστήριο έκρινε αναγκαία την ανάπτυξη προτάσεων σχετικά με τους δύο πρώτους. Θα εξετάσω τους λόγους αυτούς αρχίζοντας από τον δεύτερο, ο οποίος θεωρώ ότι προηγείται από λογική άποψη, δεδομένου ότι αφορά τις αρμοδιότητες της Επιτροπής και όχι την ουσία της απόφασής της.
V. Επί του δεύτερου λόγου αναιρέσεως
Α. Τα επιχειρήματα των διαδίκων
31. Οι αναιρεσείοντες προσάπτουν στο Γενικό Δικαστήριο ότι παραβίασε τον επιμερισμό των αρμοδιοτήτων μεταξύ των εθνικών αρχών και της Επιτροπής, τον οποίον προβλέπουν τα άρθρα 49 και 50 του κανονισμού 1151/2012 σε σχέση με τη διαδικασία καταχώρισης ΠΓΕ (12).
32. Κατά την άποψη των αναιρεσειόντων, η Επιτροπή διαθέτει περιορισμένο περιθώριο εκτίμησης στο πλαίσιο της διαδικασίας καταχώρισης, δύναται δε να ελέγχει μόνο την τυπική ορθότητα της αίτησης ΠΓΕ που διαβιβάζουν οι εθνικές αρχές και το κατά πόσον οι αρχές αυτές έχουν υποπέσει σε πρόδηλα σφάλματα κατά το εθνικό στάδιο της διαδικασίας.
33. Η Επιτροπή αντικρούει την επιχειρηματολογία αυτή και υπεραμύνεται της ορθότητας του σκεπτικού και του διατακτικού της αναιρεσιβαλλόμενης απόφασης.
Β. Εκτίμηση
34. Για την καταχώριση ΠΓΕ ακολουθείται σύνθετη διοικητική διαδικασία, στην οποία μετέχουν οι αρμόδιες αρχές του κράτους μέλους και η Επιτροπή. Αυτό προκύπτει από την αιτιολογική σκέψη 58 του κανονισμού 1151/2012 (13).
35. Η διαδικασία καταχώρισης των ΠΓΕ (14) αποτελείται από ένα πρώτο εθνικό στάδιο, το οποίο διέπεται από το άρθρο 49 του κανονισμού 1151/2012. Αρχίζει με την αίτηση καταχώρισης της ΠΓΕ που υποβάλλεται από την ενδιαφερόμενη ομάδα παραγωγών προς τις αρχές του κράτους μέλους στο οποίο βρίσκεται γεωγραφικά η περιοχή παραγωγής.
36. Η εθνική αρχή εξετάζει την αίτηση με τον ενδεδειγμένο τρόπο, προκειμένου να εξακριβώσει εάν είναι αιτιολογημένη και εάν πληροί τους ειδικούς όρους του κανονισμού 1151/2012 (15). Το κράτος μέλος μεριμνά για την επαρκή δημοσιότητα της εν λόγω αίτησης και για την παροχή εύλογου χρονικού διαστήματος κατά τη διάρκεια του οποίου κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο που έχει έννομο συμφέρον και είναι εγκατεστημένο ή διαμένει στην επικράτεια του κράτους μέλους μπορεί να υποβάλει ένσταση (16).
37. Οι εθνικές αρχές αξιολογούν τις υποβαλλόμενες ενστάσεις και αποφασίζουν αν η αίτηση πληροί τις απαιτήσεις του κανονισμού 1151/2012. Εάν η αξιολόγησή τους είναι θετική, λαμβάνουν ευνοϊκή απόφαση. Οφείλουν επίσης να εξασφαλίζουν τη δημοσιοποίηση των προδιαγραφών του προϊόντος στις οποίες βασίζεται η ευνοϊκή τους απόφαση και να παρέχουν ηλεκτρονική πρόσβαση στις προδιαγραφές αυτές (17). Επιπλέον, το κράτος μέλος διασφαλίζει τη δημοσιοποίηση της ευνοϊκής του απόφασης και τη δυνατότητα προσφυγής κάθε φυσικού ή νομικού προσώπου που έχει σχετικό έννομο συμφέρον (18).
38. Εάν η απόφαση της εθνικής αρχής είναι ευνοϊκή, το εθνικό στάδιο περατώνεται με τη διαβίβαση στην Επιτροπή του φακέλου της αίτησης καταχώρισης της ΠΓΕ και τη γνωστοποίηση στην Επιτροπή των παραδεκτών ενστάσεων που έχουν παραληφθεί (19).
39. Όπως είναι λογικό, όσον αφορά τις αιτήσεις καταχώρισης ΠΓΕ που αφορούν τρίτες χώρες δεν υφίσταται εθνικό στάδιο. Η διαδικασία διεξάγεται ενώπιον της Επιτροπής, η οποία συγκεντρώνει όλη την εξουσία λήψης αποφάσεων (20).
40. Το ευρωπαϊκό στάδιο της διαδικασίας καταχώρισης ΠΓΕ, το οποίο διέπεται από το άρθρο 50 του κανονισμού 1151/2012, αρχίζει με την εξέταση που πρέπει να διενεργήσει η Επιτροπή, αφού παραλάβει την εθνική απόφαση, προκειμένου να εξακριβώσει εάν η αίτηση είναι αιτιολογημένη και εάν πληροί τους όρους που προβλέπονται για τις ΠΓΕ.
41. Όταν η Επιτροπή, μετά την εξέταση αυτή (η οποία δεν πρέπει να διαρκεί περισσότερο από έξι μήνες), θεωρεί ότι «δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις της καταχώρισης», απορρίπτει την αίτηση καταχώρισης της ΠΓΕ (21). Αντιθέτως, αν εγκρίνει την αίτηση καταχώρισης, δημοσιεύει στην ΕΕ το ενιαίο έγγραφο και την παραπομπή στη δημοσίευση των προδιαγραφών του προϊόντος (22).
42. Μετά τη δημοσίευση στην ΕΕ μπορεί να κοινοποιηθεί ένσταση στην Επιτροπή είτε από τις αρχές κράτους μέλους ή τρίτης χώρας είτε από φυσικό ή νομικό πρόσωπο που έχει έννομο συμφέρον και είναι εγκατεστημένο σε τρίτη χώρα. Η Επιτροπή διαβιβάζει την κοινοποιούμενη ένσταση στην αρχή του κράτους μέλους που υπέβαλε την αίτηση (23) και, εφόσον επιβεβαιωθεί η ένσταση, κινείται διαδικασία (24).
43. Εάν η Επιτροπή δεν παραλάβει καμία κοινοποίηση ένστασης (ή καμία παραδεκτή αιτιολογημένη δήλωση ένστασης), εκδίδει την απόφαση με την οποία καταχωρίζει την ΠΓΕ. Η Επιτροπή ενεργεί κατά τον ίδιο τρόπο εάν, αφού λάβει παραδεκτή αιτιολογημένη δήλωση ένστασης, επιτευχθεί συμφωνία κατόπιν των διαβουλεύσεων που προβλέπονται στο άρθρο 51, παράγραφος 3, του κανονισμού 1151/2012. Εάν δεν επιτευχθεί συμφωνία, η Επιτροπή εκδίδει, κατά περίπτωση, τις εκτελεστικές πράξεις για την καταχώριση της ΠΓΕ (25).
44. Σε κάθε περίπτωση, οι πράξεις καταχώρισης και οι αποφάσεις άρνησης καταχώρισης της ΠΓΕ δημοσιεύονται στην ΕΕ (26).
45. Το Δικαστήριο είχε την ευκαιρία να περιγράψει τα χαρακτηριστικά αυτής της σύνθετης διοικητικής διαδικασίας. Σε αντίθεση με τις υφιστάμενες σύνθετες διαδικασίες στο πλαίσιο της τραπεζικής ένωσης (27) (όπου το εθνικό στάδιο έχει χαρακτήρα αμιγώς προπαρασκευαστικό του ευρωπαϊκού σταδίου, κατά το οποίο το θεσμικό όργανο ή ο οργανισμός της Ένωσης συγκεντρώνει την εξουσία λήψης της απόφασης), το εθνικό στάδιο της διαδικασίας καταχώρισης ΠΓΕ διαθέτει αυτοτέλεια, δεδομένου ότι οι εθνικές αρχές λαμβάνουν αποφάσεις οι οποίες αναπτύσσουν αποτελέσματα έναντι τρίτων (και δεν έχουν αμιγώς προπαρασκευαστικό χαρακτήρα) και υπόκεινται στον έλεγχο των εθνικών δικαστηρίων.
46. Με την απόφαση GAEC Jeanningros (28) το Δικαστήριο παγίωσε τη νομολογία του σχετικά με το εθνικό στάδιο των διαδικασιών καταχώρισης των ΠΓΕ. Μεταξύ άλλων, υπογράμμισε ότι οι αρχές του οικείου κράτους μέλους διαθέτουν ειδική και αυτοτελή εξουσία λήψης αποφάσεων στο πλαίσιο αυτού του εθνικού σταδίου.
47. Σύμφωνα με το Δικαστήριο, «ο κανονισμός 1151/2012 καθιερώνει σύστημα επιμερισμού αρμοδιοτήτων, υπό την έννοια ότι, ειδικότερα, η Επιτροπή μπορεί να λάβει απόφαση περί καταχωρίσεως ονομασίας ως προστατευόμενης γεωγραφικής ένδειξης μόνον εφόσον το ενδιαφερόμενο κράτος μέλος τής έχει υποβάλει προς τούτο αίτηση, μια τέτοια αίτηση, δε, μπορεί να υποβληθεί μόνον εφόσον το κράτος μέλος έχει διακριβώσει ότι είναι αιτιολογημένη. Το σύστημα αυτό επιμερισμού των αρμοδιοτήτων οφείλεται ιδίως στο γεγονός ότι η καταχώριση προστατευόμενης γεωγραφικής ενδείξεως προϋποθέτει τον έλεγχο περί του ότι πληρούνται ορισμένες προϋποθέσεις, στοιχείο που απαιτεί, σε μεγάλο βαθμό, επισταμένη γνώση ζητημάτων τα οποία συνδέονται με το συγκεκριμένο κράτος μέλος και για τη διακρίβωση των οποίων καταλληλότερες είναι οι αρμόδιες αρχές του κράτους αυτού» (29).
48. Σύμφωνα με τη νομολογία αυτήν, η εθνική αρχή έχει τον έλεγχο της διαδικασίας καταχώρισης ΠΓΕ, για τους ακόλουθους, μεταξύ άλλων (30), λόγους:
– Οι ομάδες παραγωγών πρέπει υποχρεωτικώς να κινήσουν τη διαδικασία αυτήν ενώπιον της αρμόδιας εθνικής αρχής του κράτους μέλους στου οποίου το έδαφος βρίσκεται η ΠΓΕ. Οι ομάδες αυτές δεν μπορούν να υποβάλουν την αίτησή τους απευθείας στην Επιτροπή.
– Η εθνική αρχή ελέγχει τη συμμόρφωση της αίτησης προς τις ουσιαστικές απαιτήσεις του κανονισμού 1151/2012, διότι διαθέτει την πλέον επισταμένη γνώση ώστε να διακριβώσει τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των προϊόντων για τα οποία ζητείται η προστασία ΠΓΕ.
– Η αρχή του κράτους μέλους είναι αρμόδια να εγκρίνει ή να απορρίψει την αίτηση καταχώρισης της ΠΓΕ κατά το εθνικό στάδιο. Ως εκ τούτου, κατέχει το κλειδί για την έναρξη του επόμενου σταδίου της διαδικασίας, μέσω της διαβίβασης της αίτησης στην Επιτροπή. Αν δεν υφίσταται ευνοϊκή απόφαση της εθνικής αρχής, η Επιτροπή δεν μπορεί να καταχωρίσει ΠΓΕ.
– Η εθνική αρχή έχει τη δυνατότητα να ανακαλέσει την υποβληθείσα στην Επιτροπή αίτηση καταχώρισης της ΠΓΕ προτού την καταχωρίσει η Επιτροπή.
49. Δεδομένου ότι ο έλεγχος του εθνικού σταδίου της εν λόγω σύνθετης διαδικασίας ανήκει στην εθνική αρχή, οι αποφάσεις της δεν αποτελούν πράξεις αμιγώς προπαρασκευαστικές της μεταγενέστερης απόφασης της Επιτροπής, αλλά διαθέτουν αυτοτέλεια και παράγουν έννομα αποτελέσματα για τους αιτούντες την ΠΓΕ. Για τον λόγο αυτόν, το Δικαστήριο κάνει δεκτό ότι απόκειται στα εθνικά δικαστήρια να ελέγχουν τις αποφάσεις των εθνικών αρχών σχετικά με την καταχώριση μιας ΠΓΕ (31).
50. Κατά την άποψη των αναιρεσειόντων, η αυτοτέλεια του εθνικού σταδίου της διαδικασίας αποδυναμώνει το ευρωπαϊκό στάδιο σε τέτοιο βαθμό ώστε η Επιτροπή θα έπρεπε να περιορίζεται μόνο στη διακρίβωση της πληρότητας του φακέλου που διαβιβάζει η εθνική αρχή και της απουσίας πρόδηλης πλάνης εκτιμήσεως εκ μέρους της εν λόγω αρχής.
51. Με βάση την παραδοχή αυτή, οι αναιρεσείοντες υποστηρίζουν ότι το Γενικό Δικαστήριο υπέπεσε σε πλάνη περί το δίκαιο κατά την ερμηνεία των άρθρων 49 και 50 του κανονισμού 1151/2012, καθόσον, με την αναιρεσιβαλλόμενη απόφαση, δεν έκρινε ότι κατά το ευρωπαϊκό στάδιο της διαδικασίας παρέχεται στην Επιτροπή τόσο περιορισμένο περιθώριο εκτίμησης.
52. Ωστόσο, φρονώ ότι το Γενικό Δικαστήριο ουδόλως υπέπεσε σε πλάνη περί το δίκαιο.
53. Η Επιτροπή εξετάζει τις αιτήσεις που διαβιβάζονται από τις εθνικές αρχές «ώστε να εξασφαλίζει ότι δεν υπάρχουν πρόδηλα σφάλματα και ότι έχουν ληφθεί υπόψη η νομοθεσία της Ένωσης και τα συμφέροντα των ενδιαφερομένων που βρίσκονται εκτός του κράτους μέλους στο οποίο υποβάλλεται η αίτηση» (32).
54. Κατά το άρθρο 50, παράγραφος 1, του κανονισμού 1151/2012, η Επιτροπή «εξετάζει, με τον ενδεδειγμένο τρόπο, οποιαδήποτε αίτηση λαμβάνει σύμφωνα με το άρθρο 49, προκειμένου να εξακριβώσει εάν είναι αιτιολογημένη και εάν πληροί τους όρους του αντίστοιχου συστήματος». Κατόπιν της εξέτασης αυτής, η Επιτροπή απορρίπτει την αίτηση, όταν «θεωρεί ότι δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις της καταχώρισης» (άρθρο 52, παράγραφος 1, του κανονισμού).
55. Μολονότι ο κανονισμός 1151/2012 δεν ορίζει την έννοια «του ενδεδειγμένου τρόπου», εντούτοις, από το γράμμα των εν λόγω διατάξεων του κανονισμού αυτού προκύπτει ότι η Επιτροπή κατά την εξέταση αυτή δεν δεσμεύεται από την εκτίμηση των εθνικών αρχών και ότι διαθέτει αυτοτελές περιθώριο εκτίμησης. Ορθώς έκρινε σχετικώς το Γενικό Δικαστήριο με την αναιρεσιβαλλόμενη απόφαση (σκέψη 44).
56. Κατά το ευρωπαϊκό στάδιο της διαδικασίας, η Επιτροπή οφείλει να ελέγξει τη συνδρομή τριών στοιχείων, καθένα από τα οποία υπακούει στη δική του λογική:
– Την απουσία πρόδηλων σφαλμάτων κατά την εξέταση της αίτησης καταχώρισης της ΠΓΕ από τις αρχές του κράτους μέλους.
– Τον σεβασμό των συμφερόντων των ενδιαφερόμενων και εμπλεκόμενων προσώπων που βρίσκονται εκτός του κράτους μέλους στο οποίο υποβάλλεται η αίτηση (33).
– Την τήρηση, στην αίτηση καταχώρισης της ΠΓΕ που διαβιβάσθηκε από τις εθνικές αρχές, των εφαρμοστέων διατάξεων του δικαίου της Ένωσης.
57. Επομένως, η Επιτροπή διαθέτει, αρχικώς, εξουσία ελέγχου των πρόδηλων σφαλμάτων στα οποία ενδεχομένως υπέπεσαν οι εθνικές αρχές στο εθνικό στάδιο της διαδικασίας καταχώρισης ΠΓΕ. Τούτο είναι λογικό, διότι οι εθνικές αρχές διαθέτουν στο στάδιο αυτό αυτοτελή εξουσία λήψης αποφάσεων, υποκείμενη στον έλεγχο των εθνικών δικαστηρίων.
58. Η αναφορά του Δικαστηρίου (απόφαση GAEC Jeanningros, σκέψη 25) στο «περιορισμένο ή και ανύπαρκτο περιθώριο εκτιμήσεως» της Επιτροπής στις διαδικασίες τροποποίησης των προδιαγραφών προϊόντος και καταχώρισης ΠΓΕ αφορά, όπως ορθώς επισήμανε το Γενικό Δικαστήριο, το εθνικό στάδιο της διαδικασίας (34). Υπό το ίδιο πρίσμα πρέπει να νοηθεί το σκεπτικό του Δικαστηρίου σε άλλες αποφάσεις του (35).
59. Πάντως, στο ευρωπαϊκό στάδιο των διαδικασιών αυτών η Επιτροπή διαθέτει, όπως έκανε δεκτό το Γενικό Δικαστήριο (36), αυτοτελές περιθώριο εκτίμησης και δεν δεσμεύεται από την εκτίμηση των εθνικών αρχών. Μπορεί να εγκρίνει ή να αρνηθεί την καταχώριση των ΠΓΕ αναλόγως του αν πληρούνται οι απαιτούμενες προϋποθέσεις.
60. Η αυτοτελής εξουσία λήψης αποφάσεων της Επιτροπής κατά το ευρωπαϊκό στάδιο της διαδικασίας αυτής βαίνει πέραν της απλής εξακρίβωσης τυπικών και πρόδηλων σφαλμάτων που έχουν εμφιλοχωρήσει κατά τη διεκπεραίωση της αίτησης σε εθνικό επίπεδο. Η Επιτροπή οφείλει να προβεί σε ενδελεχή εξέταση της αίτησης καταχώρισης που έχουν εγκρίνει οι εθνικές αρχές, προκειμένου να εξακριβώσει αν η αίτηση αυτή πληροί τις απαιτήσεις του κανονισμού 1151/2012.
61. Αυτή η ενδελεχής εξέταση μπορεί να οδηγήσει την Επιτροπή στη λήψη διαφορετικής απόφασης από εκείνη που έλαβαν οι εθνικές αρχές. Τούτο, εν μέρει, συνέβη εν προκειμένω (37).
62. Η εξουσία της Επιτροπής να εξετάζει και να αποφαίνεται επί των διακρατικών ενστάσεων σχετικά με την καταχώριση ΠΓΕ, τις οποίες υποβάλλουν ενδιαφερόμενοι εγκατεστημένοι σε άλλα κράτη μέλη (άρθρο 51 του κανονισμού 1151/2012), επιβεβαιώνει την αυτοτελή αρμοδιότητά της να αποφαίνεται επί των αιτήσεων καταχώρισης (38).
63. Ομοίως, η ομοιόμορφη εφαρμογή των προϋποθέσεων καταχώρισης των ΠΓΕ κατά τον κανονισμό 1151/2012 απαιτεί να διαθέτει η Επιτροπή κατά το ευρωπαϊκό στάδιο της διαδικασίας αυτοτελή εξουσία ούτως ώστε να καθορίζει την ομοιόμορφη πρακτική που πρέπει να εφαρμόζουν οι αρχές των κρατών μελών. Αν δεν διέθετε αυτή την αυτοτελή εξουσία λήψης αποφάσεων, θα συνέτρεχε σημαντικός κίνδυνος διαφοροποιημένης εφαρμογής των προϋποθέσεων καταχώρισης των ΠΓΕ στα κράτη μέλη.
64. Το ευρωπαϊκό στάδιο της διαδικασίας θα εστερείτο αυτοτέλειας εάν η Επιτροπή ήταν υποχρεωμένη να υιοθετεί τις εκτιμήσεις των εθνικών αρχών και δεν μπορούσε να απορρίπτει αιτήσεις καταχώρισης τις οποίες οι αρχές αυτές έχουν εγκρίνει. Η διαδικασία καταχώρισης ΠΓΕ βάσει του κανονισμού 1151/2012 θα έπαυε να είναι μια πραγματικά σύνθετη διαδικασία, αν απαξιωνόταν το ευρωπαϊκό της στάδιο και περιορίζονταν δραστικά οι εξουσίες της Επιτροπής.
65. Επομένως, φρονώ, όπως και το Γενικό Δικαστήριο, ότι η Επιτροπή έχει την εξουσία να εξακριβώνει αν η αίτηση καταχώρισης ΠΓΕ που διαβιβάζουν οι εθνικές αρχές συνάδει με τις εφαρμοστέες διατάξεις του δικαίου της Ένωσης. Κατά συνέπεια, ο δεύτερος λόγος αναιρέσεως πρέπει να απορριφθεί.
VI. Επί του πρώτου λόγου αναιρέσεως
Α. Τα επιχειρήματα των διαδίκων
66. Οι αναιρεσείοντες προσάπτουν στο Γενικό Δικαστήριο ότι παρανόμως προσέθεσε στις προϋποθέσεις καταχώρισης ΠΓΕ που προβλέπονται στα άρθρα 5, 6 και 7 του κανονισμού 1151/2012 την απαίτηση η ονομασία που ζητείται να καταχωρισθεί ως ΠΓΕ να μη θίγει την προστασία από τον υπαινιγμό που κατοχυρώνεται στο άρθρο 13, παράγραφος 1, στοιχείο βʹ, του εν λόγω κανονισμού.
67. Κατά την άποψη των αναιρεσειόντων, ορθώς το Γενικό Δικαστήριο έκρινε, με την αναιρεσιβαλλόμενη απόφαση (σκέψεις 29 και 30), ότι το άρθρο 13 του κανονισμού 1151/2012 δεν αφορά την καταχώριση, αλλά την έκταση της προστασίας των καταχωρισμένων ονομασιών, και ότι, επομένως, η εν λόγω διάταξη «δεν μπορεί, αφ’ εαυτής, να αποτελέσει τη νομική βάση για την απόρριψη αιτήσεως καταχωρίσεως».
68. Εντούτοις, κατά την άποψή τους, το Γενικό Δικαστήριο παρέκκλινε από τη διαπίστωση αυτήν και υπέπεσε πολλαπλώς σε πλάνη περί το δίκαιο στις σκέψεις 32 έως 40 της αναιρεσιβαλλόμενης απόφασης:
– Πρώτον, έκρινε ότι η Επιτροπή είναι αρμόδια για την εφαρμογή του άρθρου 13 του κανονισμού 1151/2012, ενώ η παράγραφος 3 της διάταξης αυτής επιφυλάσσει την εξουσία αυτή στα κράτη μέλη.
– Δεύτερον, το άρθρο 7 του κανονισμού 1151/2012 απαιτεί μόνον η ονομασία να χρησιμοποιείται είτε στο εμπόριο είτε στην καθομιλουμένη γλώσσα, όπερ συνιστά αντικειμενικό πραγματικό στοιχείο του οποίου η νομιμότητα δεν υπόκειται στην υποκειμενική εκτίμηση της Επιτροπής. Το άρθρο 13 του κανονισμού αυτού δεν έχει σχέση με τη διαδικασία καταχώρισης.
– Τρίτον, αντιθέτως προς τις εκτιμήσεις του Γενικού Δικαστηρίου (σκέψεις 38 και 39 της αναιρεσιβαλλόμενης απόφασης), η Επιτροπή δεν διαθέτει τα μέσα και την επισταμένη γνώση των τοπικών παραδόσεων, των καταναλωτικών συνηθειών, της ιστορίας και του πολιτισμού ή των πραγματικών περιστατικών που περιλαμβάνονται στον φάκελο, στοιχεία, αντιθέτως, τα οποία διαθέτουν οι εθνικές αρχές. Οι αρχές αυτές είχαν πράγματι αποκλείσει τον κίνδυνο υπαινιγμού στην υπό κρίση υπόθεση.
69. Η Επιτροπή αμφισβητεί τα επιχειρήματα αυτά και υπεραμύνεται της συνδυασμένης εφαρμογής του άρθρου 7, παράγραφος 1, στοιχείο αʹ, και του άρθρου 13, παράγραφος 1, στοιχείο βʹ, του κανονισμού 1151/2012, την οποία επικύρωσε το Γενικό Δικαστήριο. Ήταν η πρώτη φορά που τα άρθρα αυτά εφαρμόστηκαν συνδυαστικά λόγω της ιδιαιτερότητας της κατάστασης που προέκυψε σε σχέση με τις αιτήσεις καταχώρισης των επίμαχων ΠΓΕ.
Β. Εκτίμηση
70. Η ιδιαιτερότητα που προβάλλει η Επιτροπή είναι αποτέλεσμα μιας αλληλουχίας πραγματικών περιστατικών που πρέπει να υπομνησθεί:
– Στις 28 Μαΐου 2014 οι ονομασίες «Jambon sec de Corse»/«Jambon sec de Corse – Prisuttu», «Lonzo de Corse»/«Lonzo de Corse – Lonzu», «Coppa de Corse»/«Coppa de Corse – Coppa di Corsica» καταχωρίσθηκαν ως ΠΟΠ δυνάμει των αντίστοιχων κανονισμών.
– Δυνάμει των εν λόγω κανονισμών παρασχέθηκε μεταβατική περίοδος, η οποία έληξε στις 27 Απριλίου 2017, σε ορισμένες επιχειρήσεις εγκατεστημένες στην Κορσική που χρησιμοποιούσαν τις εν λόγω ονομασίες για να συνεχίσουν να παράγουν προϊόντα με χαρακτηριστικά διαφορετικά από εκείνα που καθορίζονται στις προδιαγραφές.
– Ως εκ τούτου, επετράπη στους ενδιαφερόμενους παραγωγούς να προσαρμοσθούν στις απαιτήσεις των προδιαγραφών του προϊόντος όπως έχουν εγκριθεί σε επίπεδο Ένωσης ή, σε αντίθετη περίπτωση, να τροποποιήσουν τη χρησιμοποιούμενη ονομασία πώλησης.
– Κατά τη μεταβατική περίοδο, οι επιχειρήσεις αυτές το 2014 δημιούργησαν και από το 2015 διέθεσαν στην αγορά προϊόντα με τις ονομασίες «Jambon sec de l’Île de Beauté», «Lonzo de l’Île de Beauté» και «Coppa de l’Île de Beauté».
– Οι γαλλικές αρχές ανέχθηκαν τη συνύπαρξη, μεταξύ 2015 και Απριλίου του 2017, των τριών ΠΟΠ που είχαν καταχωριστεί το 2014, με τις τρεις ονομασίες που αφορούσαν τους ίδιους τύπους κορσικανικών αλλαντικών.
– Οι επιχειρήσεις που επωφελήθηκαν της μεταβατικής περιόδου υπέβαλαν στις γαλλικές αρχές αιτήσεις καταχώρισης ως ΠΓΕ των ονομασιών «Jambon sec de l’Île de Beauté», «Lonzo de l’Île de Beauté» και «Coppa de l’Île de Beauté», οι οποίες διαβιβάστηκαν στην Επιτροπή στις 17 Αυγούστου 2018, δηλαδή σε ημερομηνία κατά την οποία οι ονομασίες αυτές δεν μπορούσαν πλέον να χρησιμοποιηθούν νόμιμα, δεδομένου ότι είχε λήξει η μεταβατική περίοδος.
– Οι γαλλικές αρχές ενέκριναν τις τρεις αυτές αιτήσεις καταχώρισης με το σκεπτικό ότι δεν συνιστούσαν υπαινιγμό των καταχωρισμένων ΠΟΠ (39). Συναφώς, στηρίχθηκαν στο γεγονός ότι: i) οι δύο ομάδες προϊόντων (δηλαδή οι καταχωρισμένες ΠΟΠ και οι υποψήφιες ΠΓΕ) είναι σαφώς διαφορετικές όσον αφορά τις πρώτες ύλες (φυλές, βάρος σφαγίων), τις περιγραφές, τις προδιαγραφές, τον όγκο παραγωγής και τις τιμές πώλησης· ii) οι ονομασίες, όπως και η αντίστοιχη προφορά τους, είναι επαρκώς διακριτές, χωρίς να υφίσταται ομωνυμία, δεδομένου ότι αφορούν διαφορετικές ενδείξεις (ΠΟΠ και ΠΓΕ) (40)· iii) οι καταναλωτές έχουν πλήρη επίγνωση, λαμβανομένων υπόψη των διαφορών μεταξύ των προϊόντων και των ονομασιών, καθώς και του σχετικού ιστορικού, της διαφοράς ποιότητας μεταξύ του προϊόντος του οποίου η ονομασία έχει καταχωρισθεί ως ΠΟΠ και εκείνου που διατίθεται στο εμπόριο με την ονομασία «Île de Beauté»· iv) υφίσταται «επαρκής διακριτικός χαρακτήρας» μεταξύ των 3 ονομασιών που περιέχουν τις λέξεις «Île de Beauté» και των τριών αντίστοιχων ονομασιών που έχουν καταχωρισθεί και περιέχουν τη λέξη «Corse» αναφερόμενες στην ίδια γεωγραφική περιοχή.
– Εντούτοις, η Επιτροπή απέρριψε, με την επίδικη απόφαση, τα επιχειρήματα των γαλλικών αρχών και αρνήθηκε την καταχώριση των τριών ΠΓΕ, θεωρώντας ότι πρόκειται για ονομασίες που ενδέχεται να υπαινίσσονται ήδη καταχωρισμένες ονομασίες για παρόμοιο προϊόν, γεγονός που καθιστά αδύνατη την πλήρωση των προϋποθέσεων επιλεξιμότητας για την καταχώριση που προβλέπονται στο άρθρο 7, παράγραφος 1, στοιχείο αʹ, του κανονισμού 1151/2012.
– Συναφώς, η Επιτροπή θεωρεί ότι οι ονομασίες των τριών αιτήσεων ΠΓΕ χρησιμοποιήθηκαν στο εμπόριο ή στην καθομιλουμένη γλώσσα κατά παράβαση του άρθρου 13, παράγραφος 1, στοιχείο βʹ, του κανονισμού 1151/2012. Οι αιτήσεις δεν πληρούν, επομένως, τις προϋποθέσεις επιλεξιμότητας για καταχώριση που προβλέπονται στο άρθρο 7, παράγραφος 1, στοιχείο αʹ, του εν λόγω κανονισμού.
71. Φρονώ ότι η επιχειρηματολογία της Επιτροπής, την οποία επικύρωσε το Γενικό Δικαστήριο με την αναιρεσιβαλλόμενη απόφαση, είναι ορθή και δεν συμμερίζομαι τα επιχειρήματα που προέβαλαν οι αναιρεσείοντες προς στήριξη του πρώτου λόγου αναιρέσεως.
72. Το άρθρο 7, παράγραφος 1, στοιχείο αʹ, του κανονισμού 1151/2012 προβλέπει ότι η ΠΓΕ είναι σύμφωνη με προδιαγραφές οι οποίες περιλαμβάνουν τουλάχιστον, μεταξύ άλλων, «την ονομασία που πρέπει να προστατεύεται ως ονομασία προέλευσης ή γεωγραφική ένδειξη, όπως χρησιμοποιείται, είτε στο εμπόριο είτε στην καθομιλουμένη γλώσσα, και μόνο στις γλώσσες οι οποίες κατά παράδοση χρησιμοποιούνται ή χρησιμοποιήθηκαν για την περιγραφή του συγκεκριμένου προϊόντος στην οριοθετημένη γεωγραφική περιοχή».
73. Έχει ήδη υπομνησθεί ότι κατά το ευρωπαϊκό στάδιο της διαδικασίας καταχώρισης ΠΓΕ εναπόκειται στην Επιτροπή να απορρίψει την αίτηση αν δεν πληρούνται οι απαιτούμενες προϋποθέσεις. Μία από τις προϋποθέσεις αυτές είναι οι προδιαγραφές να περιλαμβάνουν την ονομασία του προϊόντος που χρησιμοποιείται νόμιμα στο εμπόριο.
74. Η χρήση μιας ονομασίας είναι παράνομη όταν συνιστά παραβίαση της προστασίας από τον υπαινιγμό, η οποία κατοχυρώνεται στο άρθρο 13, παράγραφος 1, στοιχείο βʹ, του κανονισμού 1151/2012. Κατά τη διάταξη αυτήν, «[ο]ι καταχωρισμένες ονομασίες προστατεύονται από […] κάθε κατάχρηση, απομίμηση ή επίκληση, έστω και αν αναφέρεται η πραγματική προέλευση των προϊόντων ή υπηρεσιών […]».
75. Όπως ορθώς επισημαίνεται στην αναιρεσιβαλλόμενη απόφαση (σκέψεις 36 και 37), το να γίνει δεκτή η καταχώριση ΠΓΕ, μολονότι θα συνιστούσε υπαινιγμό ήδη καταχωρισμένης ονομασίας ΠΟΠ, θα καθιστούσε άνευ πρακτικής αποτελεσματικότητας την προστασία που προβλέπει το άρθρο 13, παράγραφος 1, στοιχείο βʹ, του κανονισμού 1151/2012. Άπαξ και η ονομασία αυτή καταχωριζόταν ως ΠΓΕ, η ονομασία η οποία είχε προηγουμένως καταχωρισθεί ως ΠΟΠ δεν θα μπορούσε πλέον να τύχει, έναντι της εν λόγω ΠΓΕ, της προστασίας που προβλέπει η διάταξη αυτή. Επομένως, οι προδιαγραφές προϊόντος μιας αίτησης καταχώρισης ΠΓΕ δεν μπορεί να περιλαμβάνει ονομασία που υπαινίσσεται ήδη καταχωρισμένη ΠΟΠ.
76. Οι αναιρεσείοντες υποστηρίζουν ότι εναπόκειται στις εθνικές αρχές, και όχι στην Επιτροπή, να διαπιστώσουν τις παραβάσεις του άρθρου 13 του κανονισμού 1151/2012. Δεν συμμερίζομαι την άποψη αυτή, διότι, κατά τη γνώμη μου:
– Το άρθρο 13, παράγραφος 3, του κανονισμού 1151/2012, προβλέπει απλώς ότι τα κράτη μέλη λαμβάνουν τα κατάλληλα μέτρα ώστε να προλαμβάνεται ή να παύει η αθέμιτη χρήση των ΠΟΠ ή των ΠΓΕ, όπερ περιλαμβάνει την απαγόρευση ονομασιών που συνιστούν υπαινιγμό αυτών (41).
– Ωστόσο, η διάταξη αυτή ουδόλως εμποδίζει την Επιτροπή να απαγορεύει τη χρήση ονομασιών που συνιστούν υπαινιγμό ήδη καταχωρισμένων ονομασιών.
– Η Επιτροπή πρέπει να λάβει μέτρα κατά του υπαινιγμού, προκειμένου να παρεμποδιστεί η καταχρηστική χρήση των ΠΟΠ και ΠΓΕ, όχι μόνο για το συμφέρον των αγοραστών, αλλά και για το συμφέρον των παραγωγών οι οποίοι κατέβαλαν προσπάθειες για να εγγυηθούν τις ιδιότητες των προϊόντων που φέρουν νομίμως τέτοιες ενδείξεις (42).
– Η ερμηνεία αυτή συνάδει με την αιτιολογική σκέψη 19 του κανονισμού 1151/2012: αποτελεί προτεραιότητα η εξασφάλιση του ομοιόμορφου σεβασμού, σε όλη την Ένωση, των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας που σχετίζονται με τις ονομασίες που προστατεύονται.
77. Κατά το Δικαστήριο, «βασικός σκοπός του συστήματος προστασίας των ΠΟΠ και των ΠΓΕ είναι να έχουν οι καταναλωτές τη βεβαιότητα ότι τα γεωργικά προϊόντα που καλύπτονται από καταχωρισμένη γεωγραφική ένδειξη εμφανίζουν, λόγω της προέλευσής τους από ορισμένη γεωγραφική ζώνη, ορισμένα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και, επομένως, παρέχουν εγγύηση ποιότητας χάρη στη γεωγραφική προέλευσή τους, ώστε να δίνεται στους παραγωγούς γεωργικών προϊόντων οι οποίοι έχουν καταβάλει πραγματικές προσπάθειες ποιοτικής βελτίωσης των προϊόντων τους η δυνατότητα να ενισχύσουν, ως αντάλλαγμα, το εισόδημά τους και να αποφεύγεται το ενδεχόμενο να επωφελούνται τρίτοι καταχρηστικά από τη φήμη που οφείλεται στην ποιότητα των προϊόντων αυτών» (43).
78. Σκοπός της απαγόρευσης του υπαινιγμού δυνάμει του άρθρου 13, παράγραφος 1, στοιχείο βʹ, του κανονισμού 1151/2012 είναι τρίτοι παραγωγοί να μην επωφελούνται καταχρηστικά από τη φήμη των ήδη καταχωρισμένων ΠΟΠ και ΠΓΕ.
79. Κατά το Δικαστήριο, «η έννοια του “υπαινιγμού” καλύπτει και την περίπτωση στην οποία το σημείο που χρησιμοποιείται για τον προσδιορισμό προϊόντος περιλαμβάνει μέρος μιας προστατευόμενης γεωγραφικής ένδειξης ή μιας ΠΟΠ, κατά τρόπον ώστε ο καταναλωτής, έχοντας προ οφθαλμών την επίμαχη ονομασία του προϊόντος, να ανακαλεί στη μνήμη του, ως εικόνα αναφοράς, το εμπόρευμα το οποίο νομίμως φέρει την εν λόγω ένδειξη ή ονομασία» (44). Το ουσιώδες στοιχείο είναι ο καταναλωτής να μπορεί να συνδέσει, με τρόπο αρκούντως άμεσο και μονοσήμαντο, τον όρο που χρησιμοποιείται για την περιγραφή του επίμαχου προϊόντος με την ΠΓΕ.
80. Η νομολογία σχετικά με την έννοια του «υπαινιγμού» (45) παγιώθηκε κυρίως με αφορμή αιτήσεις προδικαστικής αποφάσεως σχετικά με σήματα ή ονομασίες που προστατεύονται από ΠΟΠ και ΠΓΕ. Σπανιότερα απαντώνται αποφάσεις επί αιτήσεων αναιρέσεως κατά των αποφάσεων του Γενικού Δικαστηρίου που να ερμηνεύουν (και να εφαρμόζουν), με τη σειρά τους, την έννοια αυτή.
81. Το Δικαστήριο έχει κάνει δεκτό ότι οι εκτιμήσεις του Γενικού Δικαστηρίου που δέχονται ή απορρίπτουν ότι ένα νέο διακριτικό σήμα (ή, κατά περίπτωση, μια αίτηση καταχώρισης ΠΟΠ ή ΠΓΕ) υπαινίσσεται ήδη προστατευόμενη ονομασία «άπτονται πραγματικών περιστατικών» και δεν μπορούν, κατ’ αρχήν, να αμφισβητηθούν στο στάδιο της αναιρέσεως (46).
82. Βάσει της παραδοχής αυτής, δεν πρέπει να γίνει δεκτή η αιτίαση των αναιρεσειόντων ότι το Γενικό Δικαστήριο επικύρωσε την άποψη της Επιτροπής ως προς την ύπαρξη υπαινιγμού εν προκειμένω. Πρόκειται για ζήτημα που άπτεται πραγματικών περιστατικών επί του οποίου το Γενικό Δικαστήριο έχει τον τελικό λόγο και το οποίο δεν ελέγχεται αναιρετικώς.
83. Ακόμη και αν το Δικαστήριο δεχόταν ότι η κρίση επί του ζητήματος αυτού μπορεί να ελεγχθεί αναιρετικώς, συμφωνώ με την εκτίμηση του Γενικού Δικαστηρίου ως προς το ότι υφίστατο ο υπαινιγμός που αποτέλεσε τη βάση της επίδικης απόφασης.
84. Οι επίμαχες ονομασίες, οι οποίες χρησιμοποιούνται στο εμπόριο από το 2015, αφορούν την ίδια γεωγραφική περιοχή (τη νήσο Κορσική) με τις ΠΟΠ. Η φράση «Île de Beauté» αποτελεί συνήθη έκφραση η οποία, για έναν Γάλλο καταναλωτή, παραπέμπει στη νήσο Κορσική (47). Μολονότι δεν πρόκειται για πλήρως ή εν μέρει ομώνυμες ονομασίες (48), εντούτοις, υφίσταται συνωνυμία και ο υπαινιγμός, ο οποίος δεν απαιτεί φωνητική ομοιότητα, δεν μπορεί να αποκλεισθεί.
85. Οι ποιοτικές διαφορές μεταξύ των προϊόντων για τα οποία ζητείται η καταχώριση ΠΓΕ και εκείνων που καλύπτονται ήδη από τις ΠΟΠ δεν τονίζονται στην επισήμανση των προϊόντων ούτε είναι γνωστές παρά μόνο σε ένα ιδιαίτερα ενημερωμένο κοινό. Οι διαφορές συντείνουν σε χαμηλότερη ποιότητα των προϊόντων που καλύπτονται από την ΠΓΕ και σε πιο περιορισμένη σχέση με την περιοχή παραγωγής (49). Η αντίληψη των καταναλωτών, αν αυτή δεν αποδεικνύεται από αντικειμενικές μελέτες ή έρευνες, δεν αρκεί για να επιβεβαιώσει την άποψη ότι οι ζητούμενες ΠΓΕ διαθέτουν διακριτική αυτονομία σε σχέση με τις καταχωρισμένες ΠΟΠ (50).
86. Τέλος, οι αναιρεσείοντες διατείνονται ότι η αναιρεσιβαλλόμενη απόφαση αποκλείει τη συνύπαρξη ονομασιών διαφορετικού τύπου για παρόμοια προϊόντα της ίδιας περιοχής.
87. Μολονότι το Γενικό Δικαστήριο δεν αποφάνθηκε ρητώς, με την αναιρεσιβαλλόμενη απόφαση, επί του ισχυρισμού αυτού, εντούτοις, εξέτασε περιπτώσεις συνύπαρξης ΠΟΠ και ΠΓΕ (51), φρονώ δε ότι ουδόλως υφίσταται πλάνη περί το δίκαιο στις εκτιμήσεις του επί του ζητήματος αυτού. Τα παραδείγματα συνύπαρξης ΠΟΠ και ΠΓΕ που προβάλλουν οι αναιρεσείοντες είχαν εγκριθεί υπό το καθεστώς κανόνων που έχουν πλέον καταργηθεί (ΠΟΠ «Corse/Vin de Corse» και ΠΓΕ «Île de Beauté») ή ήταν σε ισχύ προτού τεθεί σε εφαρμογή το σύστημα προστασίας των γεωγραφικών ενδείξεων της Ένωσης (ΠΟΠ «Aceto balsamico tradizionale di Modena» και ΠΓΕ «Aceto Balsamico di Modena»).
88. Υπό το καθεστώς του κανονισμού 1151/2012, η συνύπαρξη δύο παρόμοιων ονομασιών οι οποίες αφορούν τα ίδια προϊόντα και την ίδια περιοχή πρέπει, κατ’ αρχήν, να αποκλεισθεί, διότι μεταγενέστερη ΠΓΕ αποδυναμώνει την προστασία που παρέχει ο κανονισμός αυτός σε προγενέστερη ΠΟΠ, καθόσον βλάπτει τη φήμη της.
89. Εν κατακλείδι, ο πρώτος λόγος αναιρέσεως πρέπει επίσης να απορριφθεί.
VII. Επί των δικαστικών εξόδων
90. Δεδομένου ότι οι παρούσες προτάσεις αφορούν μόνο δύο εκ των λόγων αναιρέσεως, χωρίς να εξετάζονται οι υπόλοιποι, δεν είμαι σε θέση αποφανθώ επί της πιθανής καταδίκης των αναιρεσειόντων στα δικαστικά έξοδα.
VIII. Πρόταση
91. Επομένως, προτείνω στο Δικαστήριο να απορρίψει τον πρώτο και τον δεύτερο λόγο αναιρέσεως της αποφάσεως του Γενικού Δικαστηρίου της 12ης Ιουλίου 2023, Cunsorziu di i Salamaghji Corsi – Consortium des Charcutiers Corses κ.λπ. κατά Επιτροπής (T‑34/22, EU:T:2023:386).